کامیون های کشنده
خودرو های کامیون و کشنده به صورت کلی به سه دسته اصلی سبک ، نیمه سنگین و سنگین تقسیم می شوند که در دسته بندی نیمه سنگین و سنگین خود به دو زیر دسته کشنده نیمه سنگین و کامیون نیمه سنگین (قابلیت تردد در محور های مواصلاتی )و کشنده سنگین و کامیون سنگین(بیشتر در معادن و مسیرهای خارج از جاده های مواصلاتی یا در شرایط ویژه به همراه خودرو های اسکورت) قابل تقسیم بندی است . که در این مجال با این خودرو های بیشتر آشنا می شود و با هم به گفتگو مینشینیم.
کامیون های سنگین و فوق سنگین(DUMP TRUCK)
به دسته ای از کامیون ها گفته میشود که دارای مخزنی فلزی با آلیاژی بالا و به فراخور محور و قدرت شاسی با تنآژ های متفاوت از 40 تن تا 400تن جهت استفاده در معادن و مسیر های خارج از جاده با حداکثر بارگیری و کمترین استحلاک .
در توضیح می توان گفت کمپرسی های معدنی بزرگترین خودرو ساخته دست بشر می باشند که با طراحی فوق پیشرفته و خاص و با بارگیری نهایتا چهارصد تن قابلیت تردد دارند و با طراحی جذاب و القای قدرت مافوق تصور در خدمت بشر امروزی و چراخندن چرخ کارخانه جات صنعتی می باشند. که بیشتر در معادن جهت جابجایی مواد خام از معدن به سمت کارخانه استفاده می شوند . این ماشین آلات معمولا از یک موتور عظیم الجثه با بیست چهار سیلندر و حجم موتور 106 لیتری (106000 CC) با توان تولیدی چهار هزار اسب بخار یکی از بزرگترین و قوی ترین خودرو های تولیدی تا به امروز می باشد . قطعا یکی از بزرگترین و کاملترین شرکت های تولید کننده در این کلاس شرکت کاتر پیلار می باشد و بعد از آن شرکت کوماتسو ژاپن و به ترتیب کانورث ، پیتربیلت،ماک ،فرایت لاینر ، وسترن استار ، ولوو و اینترنشنال قراردارند.
با توجه به محدودیت طردد این ماشین آلات در محور ها و همچنین محدودیت واردات به کشور عملا رویت این سری از کامیون ها در کشور غیر ممکن است و کامیون هایی که از سنواط قبل وارد شده اند نیز بدلیل محدودت در تامین قطعات زمینگیر شده اند.
کشنده های سنگین و فوق سنگین (به اصطلاح عام بوژیکش):
شرکت صنایع نیکولاس در شهرکی نزدیک شهر اوسر فرانسه واقع است که با تولید قوی‌ترین و بزرگ‌تری کشنده‌های سنگین دنیا حرفهای زیادی برای گفتن دارد. این بوژی‌کش‌ها که Tractomas نام دارند و در انواع مختلف کشنده شش در شش،کشنده هشت در هشت و کشنده ده در ده ساخته میشوند ، به‌قدری عظیم‌الجثه و عضولانی هستند که وقتی یک کشنده ولوو 600 FH16 در کنار آن‌ها قرار میگیرد همچون کودکی سر بزیر به نظر می‌رسد! نیکولاس برای این بوژیکش غول‌پیکر خود از کابین کشنده های رنو استفاده کرده است کشنده . D100 ده در ده نام دارد. وزن خالی این هیولای زیبا که پنج محور فعال دارد، برابر با ۴۱ تن بوده و رسماً نام آن به‌عنوان بزرگترین کامیون کشنده جاده‌ای دنیا در کتاب رکوردهای گینس به ثبت رسیده است.
شرکت صنایع نیکولاس همچنین با استفاده از مدل کشنده D100ده در ده توانسته است رکورد طویل‌ترین کِشنده و تریلر دنیا را نیز بنام خود ثبت کند. در بزرگترین پروژه این شرکت چهار دستگاه بوژیکش D100 TRده در ده هریک به قدرت ۹۰۰ اسب بخار کاروانی ۱۴۰ متری را تشکیل داده و اقدام به حمل یک ترانسفورماتور زیمنس به وزن ۳۳۰ تن نمودند. برای حمل این محموله، سه بوژیکش در جلو قرار گرفته و یک دستگاه هم از عقب آن‌ها را هُل می‌داد. این کشنده فوق سنگین مجهز به پیشرانه V12 مرسدس بنز با ۵۷۵ اسب بخار قدرت بود و فقط در فرانسه به فروش می‌رسید؛ اما این سازنده فرانسوی از سال ۱۹۹۸ به ساخت بوژی‌کش‌های سری Tractomas در انواع ۶×۶، ۸×۸ و ۱۰×۱۰ پرداخت که تا حد زیادی نسبت به ساخته‌های اولیه‌اش بهبود یافته بودند. در حال حاضر بوژی‌کش‌های این شرکت عمدتاً به چین، آفریقای جنوبی و استرالیا صادر میشوند.
کامیون های سنگین و نیمه سنگین :
در این گروه همانگونه که همه تا حدودی آشنا هستیم کامیون های معمول جاده ای و شهری قرار میگیرد که در بازه تناژ 10 تن (شش چرخ نیمه سنگین ) تا 38 تن (دوازده چرخ هشت در چهار سنگین) قرار می گیرد . اکثریت قریب به اتفاق این گروه در تناژ های مختلف با حجم موتور های نزدیک به هم قرار می گیرد به عنوان مثال 1924 بنز کمپرسی تک (19 تن وزن بار به همراه اتاق و 240 اسب قدرت موتور ) و یا 1929 آمیکو کمپرسی تک (19 تن وزن بار و اتاق و 290 اسب قدرت موتور) و یا در کلاس بالاتر 2628 بنز کمپرسی جفت (26 تن وزن بار و اتاق و 280 اسب قدرت موتور ) و آمیکو 2631 جفت کمپرسی (26 تن وزن بار و اتاق و 310 اسب بخار قدرت موتور) قراردارد.
این گروه از کامیون های با ابعاد متوسط و مناسب برای تردد شهری از اقبال و مقبولیت بیشتری به نسبت سایر کامیون ها برخوردار است لیکن به دلیل حجم بار محدود و امکانات رفاهی محدود برای راننده و سرنشین ، برای سفر های جاده ای و حمل و نقل جاده ای مقوبلیت کمتری دارد. ولی با توجه به سیاست های این روز های مملکت و تحریم های فعلی و هجوم کامیون های چینی کم و یا بی کیفیت و نبود کامیون های فوق سنگین در معادن ، از این سری کامیون ها در معادن کشور متاسفانه استفاده می شود که خود نکته قابل تاملی است.
کشنده های نیمه سنگین و سنگین:
مبحث اصلی این مجال در خصوص این گروه از کامیون ها می باشد که چرخ اصلی صنعت حمل و نقل جاده ای و اقتصادی صنعت برروی دوشش است.
با توجه به طیف وسیعی از تولیدکنندگان داخلی و خارجی و همچنین پیشرفت چشمگیر تکنولوژی در این حوزه م همچنین تنوع زیاد محصولات در جهان ، میتوان این گروه را به دو بخش کلی تقسیم کرد .بخش اول کشنده هایی فارغ از قدرت موتور و ظرفیت کشنده ، تولیدات تا سال 1995 و بخش دوم از سال 1995 تا کنون .علت این تقسیم بندی ظهور و پیدایش تکنولوژی مدرن در این ساخته ها ست که هرچه به قرن بیست و یک نزدیکتر میشد خدمات فنی بروز تر و به فراخور آن قدرت موتور بیشتر و مصرف سوخت کمتر در هر تناژ باعث مقبولیت و گستردگی متقاضیان می شد. به عنوان مثال اضافه شدن سیستم های هیدرولیکی از فرمان تا تنظیم ارتفاع و تزریق گریس و واسکازین به مجموعه گیربکس و اکسل عملا بار سنگینی از روی کاربر غیر متخصص برداشته میشد. در کنار خدمات فنی ، خدمات رفاهی داخل کابین نیز با همین سرعت پیشرف کرد و به مانند یک اتوکمپر مجهز خانه ای سیار در اختیار کاربر قرار میگرفت. در مبحث فنی خودرو با توجه به مشکلات آلایندگی سوخت دیزل و مصرف سوخت بالای موتور های این دسته ، تمرکز طراحان این صنعت بر روی برطرف کردن مشکل بالا رفت و با استاندارد های سختگیرانه اتحادیه اروپایی به مرور و سالیانه با بالابردن خلوص گازوییل و همچنین کیفیت موتور ها و همچنین با اضافه کردن ساز و کار ادبلو عملا میزان آلایندگی این دسته از کامیون ها به حداقل ممکن رسید .
این کلاس از کشنده ای نیمه سنگین از قدرت موتور 250 اسب برای امور سبک و حجیم تا 1000 اسب کشنده ای فوق قدرتمند جاده ای رده بندی میشوند . نکته مهم در خصوص کشنده های جاده ای ظرفیت قابل حمل این کلاس از خودرو ها می باشد. با توجه به محدودیت محور های موصلاتی و کیفیت آسفالت و مقاومت پل ها ، استاندارد جهانی برای این گروه 40 و 42 تن می باشد لیکن قوانین درون محدوده ای کشور ها با هم متفاوت است به عنوان نمونه کشور ایالات متحده با یک کشنده 1000 اسب بخاری کانورس قطاری به طول 60 متر از یدک کش و وزنی در حدود 140 تن قابل تردد است لیکن در کشور ج.ا.ا ایران با توجه به محدودیت جاده ای و سازه پل های نهایتا 45 تن قابل استفاده می باشد .
برخی از کشنده های موجود در بازار ایران میتوان به کشنده امپاور، کشنده FAW، کشنده پیلسان اشاره کرد.
پس از انقلاب کلیه شرکت های تولید کننده و وارد کننده کشنده از ایران خارج شدند و پس از سال 1358 و شروع تحریم ها علیه حاکمیت ایران و جنگ هشت ساله عملا راه برای این خودرو ها بسته شد. پس از انقلاب شرکتهای ایران خودرو و سایپا اقدام به تولید نمونه هایی از بنز 2628 جفت محور کشنده و ولوو NH برای تزریق به لجستیک جنگ نمودند ولی در تامین و تکمیل خط تولید دچار مشکل شدند که برای مدتی خطوط خوابید . پس از جنگ در دوران سازندگی کم کم پای شرکت های اروپایی به ایران باز شد و تا سال 1380 تقریبا به اوج شکوفایی این صنعت رسیدیم لیکن از آنجایی که هیچوقت این مملکت نباید روز خوش ببیند کم کم با تحریم های هسته ای و بازگشتن شرایط به اویل انقلاب و چه بسا بدتر از آن و توافقات اقتصادی یکطرفه با چین پای این کشور به صنعت ایران در هر حوزه ای باز شد و صنعت تولید کامیون و خودروی کار نیز از این قایده مستثنا نبود و با روش آزمون و خطا شروع به فعالیت نمودند.تا بالاخره توانستند پس از همه گونه آزمایش انسانی به یک ثبات کیفیت و تولید برسند .اکنون پس از گذشت تقریبا 20 سال از حضور این چشم بادامی های دوست نداشتنی ،کم کم کامیون هایی با کیفیت متوسط و قیمت کشنده ای لوکس اروپایی به بازار راه پیدا کنند.
تولیدکنندگان کشنده در ایران
با توجه به تحریم های اعمال شده و هزینه سنگین واردات خودرو در کشور، تولید و مونتاژ کشنده های داخلی در سال های اخیر بسیار رواج یافته است و این کشنده ها با توجه به مجهز بودن به امکانات روز دنیا، کیفیت ساخت مناسب، خدمات پس از فروش و همچنین قیمت بسیار مناسب نسبت به کشنده های وارداتی بسیار مورد توجه رانندگان قرار گرفته است. از شرکت های تولید کننده کامیون های کشنده در ایران میتوان به شرکت خودروسازی پیلسان، شرکت بهمن دیزل، شرکت خودروسازی فردا دیزل، شرکت ایران خودرو دیزل، سایپا دیزل و … اشاره کرد.
امید است عاشقان این هنرصنعت از حضور کشنده های روز اروپایی و آمریکایی با قیمت واقعی لذت ببرند و ما نیز از لذت بردن ایشان لذت ببریم.
